Ponad 80 proc. osób z niepełnosprawnościami w Polsce nie szuka pracy, a zatrudnienie seniorów pozostaje poniżej unijnej średniej. W obliczu starzejącego się społeczeństwa eksperci alarmują: bez nowoczesnych technologii i przemyślanej polityki rynek pracy nie wytrzyma nadchodzących wyzwań.
W Polsce od lat utrzymuje się niski poziom zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami. Z najnowszych danych Najwyższej Izby Kontroli wynika, że zatrudnienie osób niepełnosprawnych w Polsce utrzymuje się od lat na niepokojąco niskim poziomie. Aż 2,5 mln osób z niepełnosprawnościami, czyli ponad 80 proc. tej grupy, nie pracowało ani nie poszukiwało zatrudnienia w okresie objętym kontrolą NIK. Wskaźnik bierności zawodowej osób niepełnosprawnych w Polsce plasuje nas na piątym miejscu w Europie, co pokazuje skalę problemu. Co więcej, w latach 2010-2020 wskaźnik ten był niemal dwukrotnie wyższy niż w całej populacji osób powyżej 15. roku życia.
Marek Kuzaka, prezes AMS szczególnie akcentował problem niskiej aktywizacji osób z niepełnosprawnościami - obecnie wynoszącej zaledwie około 30 proc., co stoi w wyraźnym kontraście z przykładami takich krajów jak Szwajcaria czy Kanada, które skutecznie integrują tę grupę na rynku pracy. „Sztuczna inteligencja i nowoczesne technologie to nie przysłość, lecz narzędzia, które mogą dziś pomóc przełamać bariery i rozwijać kompetencje niezbędne do pełnego wykorzystania potencjału osób z niepełnosprawnościami” – zaznaczył.
Kolejnym palącym problemem jest niska aktywność zawodowa osób w wieku 55-64 lata. W 2022 roku zatrudnienie w tej grupie wiekowej wyniosło w Polsce zaledwie 57 proc., podczas gdy średnia unijna to 62 proc. Najlepsze wyniki osiąga Szwecja z 77 proc., a na drugim biegunie znajduje się Rumunia z 47 proc., wynika z danych Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
To demograficzne wyzwanie wyraźnie wybrzmiało podczas panelu Impact 2025, gdzie Marek Kuzaka, prezes AMS, zwrócił uwagę na konieczność wykorzystania trendów starzenia się społeczeństwa jako szansy, a nie zagrożenia. „Musimy myśleć strategicznie i włączać zmieniające się struktury demograficzne w planowanie rynku pracy” – podkreślił.
Jednak problem wykracza poza suche statystyki. Kuzaka podkreśla, że inkluzywność to nie tylko liczby, ale przede wszystkim umiejętność łączenia doświadczenia i świeżości: „To łączenie mądrości starszych z energią i dynamiką młodszych. Tylko taka synergiczna współpraca pozwoli organizacjom przetrwać i rozwijać się w świecie, gdzie AI nie zastąpi ludzkiego podejścia.”
W lutym 2021 r. Rada Ministrów przyjęła Strategię na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030. Dokument ten zakłada m.in. zwiększenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym z ok. 26 proc. w 2018 r. do 40 proc. w 2030 r. oraz wzrost współczynnika ich aktywności zawodowej z ok. 28 proc. do 45 proc. Planowane jest także podniesienie poziomu zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami na otwartym rynku pracy z niecałych 67 proc. do 75 proc.
Dominika Florek z Impact 2025
