Biuro Informacji Kredytowej zaprezentowa艂o podsumowanie pierwszego p贸艂rocza na rynku kredyt贸w i po偶yczek pozabankowych. W pierwszych 6 miesi膮cach 2024 r. zdecydowanie dominowa艂y wzrosty sprzeda偶y. Do kredytobiorc贸w trafi艂o 46,5 mld 锄艂 finansowania w ramach kredyt贸w hipotecznych, 44,2 mld 锄艂 kredyt贸w got贸wkowych, 12,8 mld 锄艂 kredyt贸w ratalnych.
Jedynym produktem, w kt贸rym odnotowano ujemn膮 dynamik臋 sprzeda偶y, by艂y limity kredytowe. Rekordowy wzrost, wynikaj膮cy r贸wnie偶 z por贸wnania danych do szczeg贸lnie trudnego okresu 鈥瀐ipotecznej zimy鈥�, mia艂 miejsce w kredytach mieszkaniowych. Warto艣膰 sprzeda偶y by艂a wy偶sza o niemal 140 proc. w por贸wnaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku.
Zaktualizowane prognozy BIK zak艂adaj膮, 偶e w 2024 r. sprzeda偶 kredyt贸w i po偶yczek b臋dzie znacz膮co wy偶sza ni偶 w 2023 r. W przypadku kredyt贸w mieszkaniowych uwzgl臋dniono zar贸wno odsuni臋cie w czasie uruchomienia programu 鈥濵ieszkanie na start鈥�, jak i niedoceniony wcze艣niej efekt przesuni臋cia akcji kredytowej 鈥濨ezpieczny kredyt 2 procent鈥� na pierwsze miesi膮ce 2024 r. (wynikaj膮cych z kumulacji wniosk贸w pod koniec minionego roku). W ca艂ym 2024 r. BIK spodziewa si臋 wyniku na poziomie 81 mld 锄艂, co oznacza wzrost o 27 proc. w por贸wnaniu z 2023 r.
Dla kredyt贸w got贸wkowych prognoza wynosi 91 mld 锄艂 (+23 proc. rdr), kredyt贸w ratalnych 鈥� 27,5 mld 锄艂 (+20 proc.), po偶yczek got贸wkowych 鈥� 14,1 mld 锄艂 (+40 proc.), a po偶yczek celowych 鈥� 6 mld 锄艂 (+50 proc.).
Eksperci Biura Informacji Kredytowej podzielili si臋 bardziej szczeg贸艂owymi danymi o rynku w ostatnim okresie. Wybrali艣my kilka interesuj膮cych spostrze偶e艅 艣wiadcz膮cych o zmianach w zachowaniach kredytobiorc贸w.
Grono kredytobiorc贸w si臋 kurczy
Warto艣膰 sprzeda偶y kredyt贸w i po偶yczek ro艣nie, ale w uj臋ciu ilo艣ciowym dane prezentuj膮 si臋 zgo艂a inaczej. W d艂u偶szej perspektywie wida膰 albo spadek liczby os贸b, kt贸re korzystaj膮 z produkt贸w kredytowych (dotyczy to kredyt贸w got贸wkowych, limit贸w i kart) albo przynajmniej stabilizacj臋. W por贸wnaniu z 2019 r. liczba os贸b korzystaj膮cych z produkt贸w kredytowych spad艂a o 5,1 proc.
Jedynym wyj膮tkiem pozostaje sektor po偶yczek pozabankowych, gdzie w pierwszym p贸艂roczu odnotowano 1,4 mln aktywnych klient贸w i dodatni膮 dynamik臋.
鈥濨ezpieczny kredyt 2 procent鈥� najlepiej sprzedawa艂 si臋鈥�, gdy ju偶 go nie by艂o
Program dop艂at do kredyt贸w hipotecznych 鈥濨ezpieczny kredyt 2 procent鈥� odpowiada艂 za kilka nietypowych formacji w danych sprzeda偶owych. Ostatecznie do kredytobiorc贸w trafi艂o 36,5 mld 锄艂 finansowania, co zdecydowanie poprawi艂o wynik za kiepsko zapowiadaj膮cy si臋 2023 r.
Co ciekawe, najwy偶sz膮 sprzeda偶 (6,4 mld 锄艂 udzielonych kredyt贸w) odnotowano w styczniu 2024 r., gdy nie przyjmowano ju偶 wniosk贸w. W tym miesi膮cu r贸wnie偶 BK2% odpowiada艂 za najwi臋ksz膮 cz臋艣膰 nowego finansowania hipotecznego (62 proc.). Te wyniki by艂y jedn膮 z przyczyn aktualizacji prognoz BIK dla rynku hipotek w 2024 r. Analitycy przyznali, 偶e niedoszacowali wp艂ywu programu na statystyki z obecnego roku.
Wi臋ksze kredyty, kr贸tsze okresy sp艂aty
Po znikni臋ciu z rynku 鈥濨ezpiecznego kredytu 2 procent鈥� w danych BIK pojawi艂a si臋 interesuj膮ca anomalia. Do tej pory, jak wskazuj膮 analitycy biura, wska藕niki 艣redniej kwoty kredytu i 艣redniego okresu sp艂aty cz臋sto porusza艂y si臋 w tandemie. Tak by艂o do pierwszych 尘颈别蝉颈臋肠测 2024 r.
W ostatnich miesi膮cach nowe kredytu zaci膮gane s膮 na coraz wy偶sze kwoty, ale jednocze艣nie kredytobiorcy wybieraj膮 kr贸tsze okresy sp艂aty. Jednym z mo偶liwych wyja艣nie艅 jest nap艂yw na rynek klient贸w z zapasem zdolno艣ci kredytowej. Takie osoby nie musz膮 korzysta膰 z wyd艂u偶ania okresu sp艂aty, by otrzyma膰 odpowiadaj膮c膮 im kwot臋 finansowania.
Niesp艂acane kredyty 鈥瀎rankowe鈥� przebijaj膮 sufit
Specjali艣ci BIK podkre艣laj膮, 偶e jako艣膰 kredyt贸w we wszystkich kategoriach jest obecnie zadowalaj膮ca. Specyficznym przypadkiem s膮 jednak hipoteki bazuj膮ce na franku szwajcarskim. W ich przypadku kredyty op贸藕nione w sp艂acie o ponad 90 dni stanowi膮 ponad 10 proc. portfeli.
Ten wynik to efekt zar贸wno spadku warto艣ci 鈥瀎rank贸w鈥� w portfelach bank贸w (dzi艣 ju偶 鈥瀦aledwie鈥� 62,5 mld 锄艂), jak i spor贸w s膮dowych, w kt贸rych klienci nierzadko zaprzestaj膮 obs艂ugi zobowi膮zania. Materializuje si臋 zatem w tym scenariuszu co艣, co mo偶na nazwa膰 specyficzn膮 form膮 ryzyka prawnego.
Na wykresach BIK uwag臋 zwraca jeszcze jeden szczeg贸艂 鈥� pokolenie kredytobiorc贸w 2023 (w tym BK2%) 鈥瀙suje si臋鈥� szybciej ni偶 poprzednie generacje (prawy panel na ilustracji). Warto jednak podkre艣li膰, 偶e r贸偶nice te nale偶y obserwowa膰 鈥� na razie s膮 niewielkie, mieszcz膮ce si臋 w dziesi膮tkach punkt贸w bazowych udzia艂u przeterminowanych rachunk贸w.
P艂atno艣ci odroczone to domena kobiet i m艂odszych internaut贸w
W najnowszym podsumowaniu rynkowych trend贸w BIK rzuci艂 nieco 艣wiat艂a na specyfik臋 klienteli korzystaj膮cej z tzw. BNPL (buy now, pay later, czyli p艂atno艣ci odroczone). Po pierwsze, jest to grupa dokonuj膮ca bardzo wielu transakcji. 58 proc. u偶ytkownik贸w tej formy finansowania skorzysta艂o z odroczenia p艂atno艣ci dla ponad 10 operacji.
Po drugie, zdecydowana wi臋kszo艣膰 odraczanych transakcji opiewa na bardzo niskie kwoty. Trzy czwarte mie艣ci si臋 w przedziale poni偶ej 200 锄艂, a 艣rednia kwota dla ca艂ego rynku wynosi 183 锄艂.
Po trzecie, istnieje w膮ska (158 tys. os贸b) grupa, kt贸ra nie korzysta z 偶adnej innej formy finansowania poza BNPL. Wprawdzie u偶ytkownik贸w p艂atno艣ci odroczonych jest niemal 2,3 mln, ale wi臋kszo艣膰 mia艂a ju偶 kontakt z produktami finansowymi.
W danych BIK wida膰 tak偶e demograficzne wyr贸偶niki klienteli BNPL. To osoby 艣rednio m艂odsze ni偶 klienci bankowych form finansowania i cz臋艣ciej kobiety (58 proc.) ni偶 m臋偶czy藕ni. Przewaga klient贸w-m臋偶czyzn pojawia si臋 natomiast w segmencie kart kredytowych.