���Dz�����

W obliczu inwazji Rosji na Ukrainę konieczne są zmiany w ustawach o Karcie Polaka i o repatriacji - podkreślili wiceszefowie MSZ i MSWiA Henryka Mościcka-Dendys i Maciej Duszczyk. Trwają prace nad uszczelnieniem systemu wydawania Karty, a także zwiększeniem limitu środków na pomoc repatriantom - podali.

Wiceministrowie przedstawili w czwartek komisji łączności z Polakami informację o realizacji ustawy o Karcie Polaka oraz ustawy o repatriacji.

Wiceminister Mościcka-Dendys podsumowując 17 lat obowiązywania ustawy o Karcie Polaka zaznaczyła, że w obliczu zmieniającej się sytuacji geopolitycznej potrzebna jest rozmowy o zmianach w ustawie. Jedną z przesłanek do nowelizacji - zaznaczyła - jest problem z instrumentalnym traktowaniem znajomości polskiej tradycji i języka w celu uzyskania pozytywnej odpowiedzi na wniosek o wydanie Karty. Według wiceszefowej MSZ, nowe pokolenia zainteresowane skorzystaniem z możliwości otrzymania Karty Polaka często nie identyfikuje się już z polską kulturą, w przeciwieństwie do swych dziadków.

Mościcka-Dendys wskazała również na problem ze sfałszowanymi dokumentami, które coraz częściej są przedkładane we wnioskach o przyznanie Karty Polaka. Zaznaczyła, że sytuacja ta niesie wyzwania w kwestii bezpieczeństwa państwa, zwłaszcza, że Karta Polaka cieszy się zainteresowaniem głównie wśród obywateli państw byłego ZSRR.

"Po 2022 r. mieliśmy wzrost zainteresowania jej uzyskaniem przede wszystkim ze względu na to, że dawała możliwość przyjazdu do Polski m.in. z krajów, które nie są Rzeczpospolitej przyjazne, więc powinniśmy do tego podchodzić z dużą ostrożnością" - podkreśliła wiceszefowa MSZ.

Poinformowała, że trwają prace nad projektem nowelizacji ustawy o Karcie Polaka, która ma m.in. uszczelnić system wydawania Karty. Wśród zmian przewidywane jest również wykreślenie z treści ustawy artykułu o możliwości przyznania Karty Polaka za zasługi dla RP. "Stoimy na stanowisku, że nagradzanie i wyróżnianie osób szczególnie zasłużonych powinno odbywać się w oparciu o ustawę o orderach i odznaczeniach" - dodała.

Wiceminister Duszczyk poinformował z kolei, że w 2024 r. 60 proc. wszystkich wniosków o wydanie wizy w celu repatriacji zostało złożonych przez obywateli Kazachstanu, a prawie 35 proc. - Rosji i zaznaczył, że w ostatnich latach - po inwazji na Ukrainę - zwiększyło się zainteresowanie obywateli Federacji Rosyjskiej repatriacją do Polski.

Podkreślił, że priorytetem dla MSWiA jest obecnie zmniejszenie kolejki osób oczekujących na rozpatrzenie wniosków. Pomóc ma w tym projekt nowelizacji ustawy o repatriacji, który zakłada zwiększenie limitu środków na pomoc repatriantom z 44,7 mln zł do 80 mln zł.

"Mam nadzieję, że Rada Ministrów zajmie się małą nowelizacją ustawy jeszcze na początku kwietnia" - powiedział wiceszef MSWiA. Dodał, że po przyjęciu tej "małej nowelizacji" trzeba będzie rozważyć konieczność rozpoczęcia prac nad większymi zmianami w ustawie o repatriacji.

Karta Polaka to dokument potwierdzający przynależność do narodu polskiego. Posiadaczowi Karty przysługują uprawnienia wynikające z ustawy o Karcie Polaka, uchwalonej we wrześniu 2007 roku. Karta jest ważna 10 lat i można przedłużyć ją na kolejne 10 lat; w przypadku osób powyżej 65 lat wydawana jest na czas nieokreślony.

Posiadacz Karty ma prawo m.in. do: zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę oraz podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na takich samych zasadach co obywatele polscy; odbywania studiów, studiów doktoranckich oraz innych form kształcenia, a także uczestniczenia w badaniach naukowych i pracach rozwojowych; korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w stanach nagłych. Otrzymanie Karty nie oznacza przyznania obywatelstwa polskiego, przyznania prawa do osiedlania się na terytorium RP ani prawa przekraczania bez wizy polskich granic.

Aby otrzymać Kartę Polaka, należy wykazać związek z polskością poprzez przynajmniej podstawową znajomość języka polskiego oraz znajomość i kultywowanie polskich tradycji i zwyczajów.

Repatriacja to proces umożliwiający powrót do kraju osobom polskiego pochodzenia lub narodowości polskiej, które przed rokiem 2001 zamieszkiwały w azjatyckiej części ZSRR lub krajów powstałych po jego rozpadzie. W praktyce są to najczęściej Polacy deportowani na Syberię i tereny zakaukaskie w latach 30. i 40. XX wieku, ich dzieci i wnuki.

Ustawa o repatriacji z 2000 roku zapewnia tym osobom możliwość nabycia obywatelstwa polskiego i zamieszkania w Polsce pod warunkiem, że potwierdzą one swoje polskie pochodzenie przed konsulem RP. Gdy to zrobią, otrzymują promesę wydania wizy krajowej w celu repatriacji. (PAP)

andr/ mok/