Europejski Bank Centralny zdecydował się na drugą w tym cyklu obniżkę stóp procentowych. Skala redukcji stopy depozytowej wyniosła 25 pb., a refinansowej aż o 60 pb. Były to rozstrzygnięcia zgodne z oczekiwaniami rynku.
- Rada Prezesów postanowiła obniżyć stopę depozytu w banku centralnym o 25 punktów bazowych (…) Ponadto, zgodnie z informacją ogłoszoną 13 marca 2024 w następstwie przeglądu systemu operacyjnego, różnica między stopą procentową podstawowych operacji refinansujących a stopą depozytu w banku centralnym będzie wynosić 15 punktów bazowych - czytamy we wrześniowym komunikacie Europejskiego Banku Centralnego.
Stopa procentowa podstawowych operacji refinansujących zostanie zatem obniżona z 4,25 proc. do 3,65 proc. Tak duża redukcja została zapowiedziana już wcześniej - jeszcze w marcu EBC ogłosił plan zawężenia korytarza stóp procentowych z 50 pb. do 15 pb. To bardziej kwestia „techniczna”, aniżeli polityczna. Pozostałe stopy zostały obniżone o 25 pb. Stopa kredytu w banku centralnym wynosić będzie 4,25 proc., a stopa depozytu spadnie z 3,75 proc. do 3,50 proc.
- Jak wynika z aktualnej oceny Rady Prezesów co do perspektyw inflacji, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej, zasadne jest obecnie poczynienie kolejnego kroku w zmniejszaniu stopnia restrykcyjności polityki pieniężnej - napisano w komunikacie EBC.
Na poprzednim – lipcowym – posiedzeniu Rady Prezesów pozostawiono stopy procentowe na niezmienionym poziomie. Za to w czerwcu zapadła decyzja o pierwszej od 2019 roku obniżce stóp procentowych w strefie euro. Wcześniej przez dziewięć miesięcy stopy w EBC utrzymywane były na najwyższych poziomach od 2001 roku.
Warto przy tym dodać, że poluzowanie polityki monetarnej w EBC rozpoczęło się na długo, zanim inflacja w strefie euro spadła do pożądanego przez bank centralny poziomu. Jeszcze w sierpniu inflacja HICP w eurolandzie wynosiła 2,2%. Minęło zatem 38 miesięcy od czasu, gdy euroinflacja znajdowała się poniżej 2-procentowego limitu EBC.
Cały czas problem jest też nieakceptowalnie szybki wzrost cen usług, które w sierpniu były o 4,2% droższe niż rok temu – wynika z danych Eurostatu. W skali miesiąca ceny usług podniosły się o 0,4% po zwyżce o 1,2% w lipcu, co trudno uznać za wynik zbieżny z 2-procentowym (rocznym!) celem EBC na całym koszyku HICP.
- Inflacja wewnętrzna pozostaje wysoka w warunkach wciąż przyspieszonego wzrostu płac. Niemniej presja związana z kosztami pracy słabnie, natomiast zyski częściowo amortyzują oddziaływanie wyższych płac na inflację. Warunki finansowania pozostają zaostrzone, a aktywność gospodarcza – stłumiona, co wynika z niskich wydatków konsumpcyjnych i inwestycji – zaznaczyły władze monetarne strefy euro.
EBC uaktualnia projekcje
Wraz z wrześniową decyzją Rady Prezesów poznaliśmy też zaktualizowane projekcje makroekonomiczne Europejskiego Banku Centralnego. Analitycy z frankfurckiej instytucji oczekują, że w tym roku inflacja HICP wyniesie średniorocznie 2,5%, a w roku 2025 obniży się do 2,2%. Na rok 2026 przewidziana jest inflacja na poziomie 1,9%. Są to wartości takie same jak w projekcji z czerwca.
- Oczekuje się, że w końcówce tego roku inflacja ponownie wzrośnie, po części dlatego, że w jej rocznej stopie przestaną być ujmowane wcześniejsze ostre spadki cen energii. Następnie, w drugiej połowie przyszłego roku, inflacja powinna spaść do docelowego poziomu – ocenili w EBC.
- Rada Prezesów jest zdeterminowana w dążeniu do tego, by inflacja szybko powróciła do średniookresowego docelowego poziomu 2%. Podstawowe stopy procentowe pozostaną wystarczająco restrykcyjne tak długo, jak będzie to konieczne do osiągnięcia tego celu - ta fraza z poprzednich komunikatów pozostała bez zmian.
QT nadal bez zmian
Równolegle EBC prowadzi politykę „ilościowego zacieśniania” (QT) warunków monetarnych. W ramach QT portfel programu APP jest zmniejszany w określonym i przewidywalnym tempie, ponieważ Eurosystem nie reinwestuje już spłat kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych. Od lipca 2023 Rada Prezesów zaprzestała reinwestycji w ramach programu APP.
- Eurosystem nie reinwestuje już wszystkich spłat kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych nabytych w ramach programu PEPP i zmniejsza portfel PEPP średnio o 7,5 mld euro miesięcznie. Rada Prezesów zamierza zaprzestać reinwestycji w ramach programu PEPP z końcem 2024. Decyzja o redukcji portfela PEPP zapadła w grudniu.
- Przy reinwestowaniu spłat kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych z portfela PEPP Rada Prezesów będzie nadal stosować elastyczne podejście, by przeciwdziałać związanym z pandemią zagrożeniom dla mechanizmu transmisji polityki pieniężnej – dodano.
Następne posiedzenie Rady Prezesów EBC zaplanowane jest na 17 października w stolicy Słowenii, Lublanie. Wcześniej jednak – 25 września – odbędzie się spotkanie zdalne, na którym nie będą podejmowane decyzje odnośnie do polityki monetarnej.
Lagarde: EBC nie może dać żadnego zobowiązania co do decyzji w październiku
"Nie mogę dać żadnego zobowiązania co do decyzji EBC w październiku. Nie mamy w żaden sposób określonej ścieżki dla stóp proc." - powiedziała prezes EBC Christine Lagarde na konferencji po posiedzeniu EBC.
"Czwartkowa decyzja EBC była jednogłośna. Procedowaliśmy tak jak zwykle, w oparciu o dane i nasze kryteria. Dane potwierdzają nasze projekcje i upewniają nas, że jesteśmy na drodze do osiągnięcia celu inflacyjnego. W 2025 r. inflacja w strefie euro powinna osiągnąć 2 proc. Biorąc pod uwagę stopniowy proces dezinflacji, uznaliśmy za uzasadnione poluzowanie restrykcji w polityce monetarnej przez obniżenie stopy depozytowej o 25 pb." - powiedziała Lagarde.
W ocenie prezeski EBC, odbicie gospodarki strefy euro napotyka na pewne problemy.
„Odbicie gospodarki strefy euro napotyka na pewne problemy. Oczekujemy, że odbicie gospodarcze przyspieszy z biegiem czasu, w miarę jak rosnące dochody gospodarstw domowych pozwalają na zwiększoną konsumpcję. Wycofywanie restrykcji w polityce pieniężnej powinno też wspierać konsumpcję i inwestycje. Eksport także może wspierać odbicie w miarę wzrostu popytu na świecie. Rynek pracy pozostaje odporny. (…) Ostatnie wskaźniki wskazują jednak na spadek dynamiki popytu na pracę” - powiedziała Lagarde.
Przewodnicząca Rady Prezesów powiedziała, że bilans ryzyka dla wzrostu PKB w strefie euro jest przechylony w negatywną stronę.
"W bilansie ryzyk dla wzrostu gospodarczego wciąż przeważają czynniki negatywne. Niższy popyt na eksport ze strefy euro, na przykład z powodu słabszej światowej gospodarki lub eskalacji napięć handlowych między głównymi gospodarkami, będzie ciążył na wzroście PKB w strefie euro. Nieuzasadniona wojna Rosji z Ukrainą i tragiczny konflikt na Bliskim Wschodzie są głównymi źródłami ryzyka geopolitycznego. Może to spowodować, że firmy i gospodarstwa domowe staną się mniej pewne przyszłości, a handel światowy zostanie zakłócony. Wzrost PKB może być również niższy, jeśli opóźnione skutki zacieśniania polityki pieniężnej okażą się silniejsze niż oczekiwano" - powiedziała Lagarde.
"Wzrost PKB może być wyższy, jeśli inflacja spadnie szybciej niż oczekiwano, a rosnące zaufanie i dochody realne oznaczają, że wydatki wzrosną bardziej niż oczekiwano lub jeśli gospodarka światowa wzrośnie silniej niż oczekiwano" - dodała.
Według przewodniczącej Rady Prezesów EBC, nadal w mocy są ryzyka dla wzrostu inflacji w strefie euro.
"Inflacja może okazać się wyższa niż oczekiwano, jeśli płace lub zyski firm wzrosną bardziej niż oczekiwano. Ryzyko wzrostu inflacji wynika również ze zwiększonych napięć geopolitycznych, które mogą podnieść ceny energii i koszty transportu w krótkim okresie i zakłócić handel światowy. Ponadto ekstremalne zjawiska pogodowe i rozwijający się kryzys klimatyczny w szerszym ujęciu mogą spowodować wzrost cen żywności" - powiedziała Lagarde.
"Z drugiej strony inflacja może okazać się nieoczekiwanie niższa, jeśli polityka pieniężna osłabi popyt bardziej niż oczekiwano lub jeśli sytuacja gospodarcza w pozostałych częściach świata niespodziewanie się pogorszy" - dodała.
Prezeska EBC oceniła, że projekcje wskazują na dalsze spowolnienie wzrostu płac w strefie euro w 2025 r.
„Wynegocjowany wzrost płac pozostanie wysoki i zmienny przez resztę roku, biorąc pod uwagę znaczącą rolę jednorazowych płatności w niektórych krajach i stopniowy charakter dostosowań płac. Jednocześnie ogólny wzrost kosztów pracy ulega spowolnieniu. Wzrost wynagrodzenia na pracownika spadł do 4,3 proc. w drugim kwartale, co stanowi czwarty spadek z rzędu, a pracownicy EBC przewidują, że w przyszłym roku ponownie wyraźnie zwolni” - powiedziała Lagarde.
"Wobec słabej produktywności, jednostkowe koszty pracy wzrosły mniej silnie w drugim kwartale, o 4,6 proc., po 5,2 proc. w pierwszym kwartale. Nasi ekonomiści spodziewają się, że wzrost jednostkowych kosztów pracy będzie nadal spadał w horyzoncie projekcji ze względu na niższy wzrost płac i ożywienie produktywności. Wreszcie zyski spółek nadal częściowo równoważą inflacyjne skutki wyższych kosztów pracy" - dodała.
Według Lagarde, oczekiwania inflacyjne są dobrze zakotwiczone.
„Proces dezinflacji powinien być wspierany przez ustępujące naciski na koszty pracy i wcześniejsze zacieśnianie polityki pieniężnej, które stopniowo przekłada się na ceny konsumpcyjne. Większość miar długoterminowych oczekiwań inflacyjnych wynosi około 2 proc., a miary rynkowe spadły bliżej tego poziomu od naszego lipcowego spotkania” - powiedziała. (PAP Biznes)
kek/ asa/
