Malawi od ponad dwóch lat domaga się 309 mld dolarów niezapłaconych podatków i tantiem od amerykańskiej firmy za rubiny i szafiry, które wyeksportowała z południowoafrykańskiego kraju w ciągu minionych kilkunastu lat - przypomniał w rozmowie z BBC prokurator generalny tego kraju Thabo Chakaka Nyirenda.
W lipcu 2022 r. Nyirenda na polecenie rządu wysłał pismo do Columbia Gem House, w którym zarzucił, że amerykańska firma górnicza od 2008 r. nie zapłaciła podatku od sprzedaży rubinów i szafirów wydobytych w kopalni Chimwadzulu nieopodal miasta Ntcheu. Na uregulowanie należności amerykańska firma dostała wówczas 30 dni.
Columbia Gem House, działająca w Malawi poprzez swoją spółkę zależną Nyala Mines, zapłaciła zaledwie 600 dolarów podatku przy szacowanych przychodach w wysokości 24 mld dolarów - tłumaczył przed dwoma laty Nyirenda. A w grudniu bieżącego roku w rozmowie z podcastem BBC Focus on Africa przypomniał, że firma ta zaniżała wartość rubinów, które eksportowała z Malawi.
"Kwota, której się domagamy, obejmuje oczywiście także odsetki za tych kilkanaście lat" - dodał.
Władze Malawi żądają również 4 mld dolarów od francuskiego giganta gazowego TotalEnergies z niezapłaconych przychodów z umowy o magazynowaniu ropy naftowej oraz 9,5 mln dolarów od tureckiej firmy tytoniowej Star Agritech.
Wszystkie trzy firmy nie zgadzają się z tymi roszczeniami. Columbia Gem House, która jest firmą rodzinną, stwierdziła w rozmowie z BBC, że "przestrzega uczciwych praktyk handlowych" i odrzuciła roszczenie jako "bezpodstawne i zniesławiające".
TotalEnergies odmówił brytyjskiej stacji komentarza, a Star Agritech zaprzeczył, że jest winien jakiekolwiek pieniądze.
Choć od wysłania listu z żądaniem spłaty długu minęły dwa lata Malawi nie rezygnuje i zapowiada wszczęcie kroków prawnych przeciwko unikającym zapłaty firmom i powiązanym z nimi osobom.
Kwota prawie 310 mld dolarów, której zapłacenia domaga się rząd Malawi jest niemal 300 razy większa od długu narodowego tego kraju wynoszącego około 1,2 mld dolarów i 22 razy większa od produktu krajowego brutto (PKB) wynoszącego 14 mld dolarów.
Tadeusz Brzozowski (PAP)
tebe/ sp/
