Referencyjna stopa procentowa Banku Centralnego Republiki Tureckiej (TCMB) pozosta艂a bez zmian na poziomie 45,00% - czyli na najwy偶szym poziomie od 2002 roku. Takiej decyzji spodziewa艂 si臋 rynek po tym, jak w styczniu TCMB do艣膰 klarownie zasugerowa艂 zako艅czenie cyklu podwy偶ek.
Po o艣miu z rz臋du mocnych podwy偶kach st贸p procentowych polityka monetarna w Turcji sta艂a si臋 jednak tylko umiarkowanie restrykcyjna. Inflacja CPI za poprzednie 12 尘颈别蝉颈臋肠测 si臋gn臋艂a bowiem niemal 65% - tak przynajmniej wynika z oficjalnych danych rz膮dowego Tureckiego Instytutu Statystycznego. Jednak偶e prognozy banku centralnego zak艂adaj膮 spadek inflacji CPI do 36% pod koniec 2024 roku przy celu inflacyjnym na poziomie 5% w skali roku. W tym uj臋ciu stopy procentowe TCMB s膮 zatem wy偶sze od przewidywanej inflacji.
Polityka monetarna po turecku
W styczniu TCMB dokona艂 贸smej z rz臋du podwy偶ki st贸p procentowych, podnosz膮c koszty kredytu o 250 pb. i sugeruj膮c zako艅czenie cyklu podwy偶ek. W grudniu tempo podwy偶ek zosta艂o spowolnione do 250 pb. Miesi膮c wcze艣niej Turcy podnie艣li koszty kredytu o 500 pb., dwukrotnie przebijaj膮c oczekiwania rynku. W pa藕dzierniku stopy procentowe tak偶e zosta艂y podniesione tak偶e o 500 pb., co jednak wtedy by艂o posuni臋ciem w pe艂ni oczekiwanym przez rynek. R贸wnie偶 we wrze艣niu koszty kredytu pos锄艂y w g贸r臋 o 500 pb. i by艂a to wtedy decyzja zgodna z rynkowym konsensusem.
Natomiast w sierpniu TCMB zaskoczy艂 rynek podwy偶k膮 a偶 o 750 pb. 鈥� czyli trzykrotnie mocniejsz膮 od konsensusu. W lipcu koszty kredytu nad Bosforem zosta艂y podniesione o 250 pb., co wtedy pozostawi艂o spory niedosyt.
Pocz膮tek 鈥瀖onetarnego resetu鈥� w Turcji mia艂 jednak miejsce w czerwcu, gdy nowe kierownictwo banku centralnego Turcji zdecydowa艂o si臋 na zerwanie z 鈥瀍rdoganomik膮鈥� i drastycznie podnios艂o stopy procentowe. Wtedy to stopa referencyjna pos锄艂a w g贸r臋 z 8,50 % do 15,00%, co i tak by艂o poziomem wyra藕nie ni偶szym od 20-25% oczekiwanym przez rynek.
Jednak偶e po serii mocnych podwy偶ek st贸p procentowych kolejny ju偶 raz dos锄艂o do wymiany prezesa tureckiego banku centralnego. Stanowisko opu艣ci艂a . 2 lutego pani Erkan zrezygnowa艂a z funkcji prezesa TCMB. Zast膮pi艂 j膮 dotychczasowy wiceprezes Ya艧ar Fatih Karahan. Nowy prezes ju偶 nie podni贸s艂 st贸p procentowych.
- Komitet ocenia, 偶e obecny poziom stopy procentowej b臋dzie utrzymany tak d艂ugo, a偶 nie pojawi si臋 znacz膮cy spadek trendu miesi臋cznej inflacji i dop贸ki oczekiwania inflacyjne nie znajd膮 si臋 w zakresie obecnej prognozy 鈥� to sformu艂owanie sprzed miesi膮ca zosta艂o utrzymane w komunikacie Banku Centralnego Turcji.
鈥濫rdoganomika鈥� doprowadzi艂a Turcj臋 na skraj hiperinflacji
Przez poprzednie lata TCMB prowadzi艂 鈥瀗iekonwencjonaln膮鈥� polityk臋 pieni臋偶n膮, obni偶aj膮c stopy procentowe, pomimo szalej膮cej w kraju dwucyfrowej inflacji cenowej. Gdy jesieni膮 2021 roku dos锄艂o do pierwszych ci臋膰 st贸p, inflacja CPI wynosi艂a ok. 20%. Rok p贸藕niej si臋gn臋艂a 85%, a Turcy ca艂y czas obni偶ali koszty kredytu. Do ostatniej obni偶ki dos锄艂o w lutym ubieg艂ego roku po tragicznym trz臋sieniu ziemi. I zarazem na kilka 尘颈别蝉颈臋肠测 przed wyborami prezydenckimi.
Nie jest 偶adn膮 tajemnic膮, 偶e za ow膮 鈥瀗iekonwencjonaln膮鈥� polityk膮 pieni臋偶n膮 sta艂 prezydent Recep Tayyip Erdogan od 20 lat sprawuj膮cy niepodzieln膮 w艂adz臋 nad drugim najludniejszym krajem Bliskiego Wschodu. W 艣wiecie finans贸w Erdogan zas艂yn膮艂 ze swych ekscentrycznych pogl膮d贸w ekonomicznych stoj膮cych w jaskrawej sprzeczno艣ci z podstawami makroekonomii.
Turecki 鈥瀞u艂tan鈥� publicznie twierdzi艂, 偶e to wysokie stopy procentowe powoduj膮 wysok膮 inflacj臋. Ekonomi艣ci zgodnie uwa偶aj膮, 偶e jest dok艂adnie na odwr贸t: to wysokie (realnie) stopy procentowe skutkuj膮 obni偶eniem inflacji i wolniejszym tempem wzrostu cen w gospodarce. Jednak Erdogan uparcie forsowa艂 swoje stanowisko, doprowadzaj膮c tym do rozpaczy (i cz臋sto utraty stanowiska) kolejnych szef贸w tureckiego banku centralnego.
W rezultacie Turcja mo偶e si臋 鈥瀙ochwali膰鈥� jednym z najwy偶szych inflacji na 艣wiecie. Ma tak偶e jedne z najwy偶szych nominalnych st贸p procentowych na 艣wiecie. Wy偶sze stopy maj膮 tylko w Wenezueli (56,7%), Argentynie (100%) oraz w Zimbabwe (130%). Z pewno艣ci膮 nie jest to towarzystwo, w kt贸rym chcia艂by przebywa膰 szanuj膮cy si臋 bankier centralny. Tak偶e inflacja wy偶sza ni偶 w Turcji panuje w zaledwie kilku krajach 艣wiata: Argentynie (254%), Libanie (192%), Wenezueli (107%) oraz Syrii (85%).