Pacjenci będą mogli zrobić badania profilaktyczne w ramach nowego programu profilaktycznego "Moje zdrowie" - w poniedziałek weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia.
Program profilaktyczny "Moje zdrowie", który od maja zastąpił "Profilaktykę 40 Plus" zapowiedziała ministra zdrowia Izabela Leszczyna. Podkreśliła, że bilans zdrowia ma wyrobić dobry nawyk regularnych badań i dbania o swoją kondycję zdrowotną.
"Od dziesięcioleci jesteśmy przyzwyczajeni do okresowych profilaktycznych badań dzieci i młodzieży. W ten sposób rodzice dbają o to, czy ich dziecko rozwija się prawidłowo, czy nie pojawiły się wady rozwojowe lub choroby. Bardzo często jednak dorośli zapominają, aby taką samą troską otoczyć samych siebie. Dlatego dzisiaj wprowadzamy taki bilans zdrowia również dla osoby dorosłej" - powiedziała ministra zdrowia, cytowana w komunikacie resortu zdrowia.
Osoby w wieku od 20 do 49 lat będą mogły zrobić badania w ramach nowego bilansu "Moje zdrowie" nie częściej niż raz na 5 lat, a osoby powyżej 49. roku życia nie częściej niż co 3 lata - zakłada nowelizacja rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, która weszła w życie w poniedziałek. Bilans zdrowia będzie można zrobić po upływie co najmniej 12 miesięcy od ostatniego badania w ramach programu "Profilaktyka 40 Plus" (skończył się 30 kwietnia).
Jak skorzystać z programu "Moje zdrowie"?
Na początku lekarz, pielęgniarka, położna lub profilaktyk przeprowadzi z pacjentem ankietę (kwestionariusz bilansu zdrowia). Będzie można ją wypełnić także samodzielnie przez Internetowe Konto Pacjenta (IKP). W założeniu jest to pogłębiony wywiad dotyczący stylu życia, czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, chorób onkologicznych, z uwzględnieniem wywiadu rodzinnego, stanu zdrowia psychicznego, wykształcenia i środowiska życia. Taki kwestionariusz po zatwierdzeniu będzie podstawą do wygenerowania zlecenia na badania.
Będą to podstawowe badania diagnostyczne: morfologia krwi, stężenie glukozy we krwi, poziom kreatyniny we krwi wraz z oszacowaną wartością eGFR (parametr dotyczący nerek), lipidogram uwzględniający cholesterol całkowity, LDL, HDL, cholesterol nie-HDL oraz triglicerydy, hormon tyreotropowy (TSH - wykrywa zaburzenia czynności tarczycy), badanie ogólne moczu.
Rozszerzone badania diagnostyczne będą zlecane w zależności od wieku i wyniku ankiety. Mogą to być: aminotransferaza alaninowa (ALAT), aminotransferaza asparaginianowa (ASPAT), gamma glutamylotranspeptydaza (GGTP) - to próby wątrobowe, PSA całkowity (wskaźnik przerostu prostaty) u mężczyzn powyżej 50 roku życia, anty-HCV (wirusowe zapalenie wątroby typu C), lipoproteina A – wykonywana w ramach bilansu raz w życiu między 20 a 40 rokiem życia (ocena ryzyka zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe).
Wizyta podsumowująca odbędzie się w gabinecie lekarza, pielęgniarki lub położnej. Pacjent będzie miał mierzone ciśnienie tętnicze, tętno, wagę, wzrost, obwód tali, obwód bioder i wyliczone BMI (masa ciała do wzrostu) oraz WHR (obwód talii do obwodu bioder). Podczas wizyty podsumowującej ocenione zostanie "globalne ryzyko sercowo-naczyniowe". Osoby od 60. roku życia będą mogły zbadać swoje funkcje poznawcze (z wykorzystaniem skali mini-COG, która pozwala na podjęcie decyzji o pogłębieniu diagnostyki w kierunku otępienia). Pacjent otrzyma analizę wyników badań laboratoryjnych i wyników ankiety, a także Indywidualny Plan Zdrowotny (IPZ). Znajdą się w nim: informacja o czynnikach ryzyka, które zostały zidentyfikowane podczas bilansu, zalecenia dotyczące zdrowego stylu życia. Pacjent dostanie także indywidualny kalendarz zalecanych szczepień i listę zalecanych interwencji prozdrowotnych np. porad edukacyjnych, a w przypadku pacjentów powyżej 50 roku życia - test na krew utajoną w kale (FIT-OC).
Porad edukacyjnych w zależności od potrzeb będzie mógł udzielić lekarz, pielęgniarka, położna, profilaktyk, dietetyk.
Choroby priorytetowe dla zdrowia publicznego
Bilans dorosłych "Moje zdrowie" ma m.in. poprawić wczesną wykrywalność chorób układu krążenia i cukrzycy, chorób nerek, zaburzeń funkcji tarczycy, wybranych chorób onkologicznych, wybranych chorób infekcyjnych (HCV - wirus zapalenia wątroby typu C), zaburzeń psychicznych i poznawczych. Celem jest też zwiększenie odsetka osób zaszczepionych (szczepienia zalecane).
Choroby układu krążenia, nowotwory złośliwe, choroby układu nerwowego (w tym choroby otępienne), depresja to choroby priorytetowe dla zdrowia publicznego. Choroby układu krążenia w Polsce to najważniejsza przyczyna umieralności – w 2023 r. odpowiadały za blisko 37 proc. zgonów. Drugą przyczyną zgonów (w 2023 r. - 24 proc.) są nowotwory złośliwe. Z kolei występowanie otępienia zależy od wieku. U osób między 60. a 65. rokiem życia dotyczy ok. 1 proc. populacji, w grupie po 85. roku życia około 10–35 proc. osób wykazuje cechy otępienia.
Szacuje się, że w Polsce na depresję choruje ok. 1,2 mln osób. Dane NFZ wskazują, że w 2023 r. świadczenia z rozpoznaniem depresji (głównym lub współistniejącym) otrzymało 809 tys. pacjentów. Najczęściej udzielono ich osobom w wieku 65-74 lata. (PAP)
kno/ lm/
