Nie ma obowiązku odkładania pieniędzy w trzecim filarze emerytalnym. Osoby, które się jednak na to zdecydują, mogą liczyć na specjalne przywileje podatkowe. Zysk wypracowany przez IKE i IKZE nie będzie uszczuplony przez podatek Belki, a w przypadku IKZE będzie można dodatkowo pomniejszyć roczny podatek PIT.
Polski system emerytalny składa się z trzech filarów. Dwa pierwsze – ZUS i OFE - są obowiązkowe, trzeci jest tylko dla chętnych. Zaliczamy do niego Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) i Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). Ponieważ ze skłonnością do oszczędzania bywa wśród Polaków różnie, państwo wprowadziło do obu produktów pewne zachęty podatkowe.
Przywileje podatkowe w IKE i IKZE
W przypadku obu produktów zysk osiągnięty z inwestycji jest zwolniony z podatku Belki (19 proc.). W IKE z tej ulgi będą mogły skorzystać osoby, które dokonają wypłaty zgromadzonych oszczędności dopiero po 60. roku życia. Osoby, które nabędą przed 60. rokiem życia uprawnienia emerytalne będą mogły dokonać wypłaty, jeżeli ukończyły 55 lat. Ponadto trzeba spełnić jeden z dwóch warunków:
Dz
- Dokonać wpłat na IKE co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych albo
- dokonać ponad połowy wartości wpłat na IKE co najmniej 5 lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty.
Z kolei w przypadku IKZE podatek nie zostanie naliczony, jeśli wypłata zostanie dokonana po osiągnięciu 65 lat oraz pod warunkiem dokonywania wpłat na IKZE co najmniej w 5 latach kalendarzowych. Dodatkowo zastosowano preferencję podatkową polegającą na odliczaniu od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych wpłat na to konto.
Niestety w momencie dokonywania wypłaty trzeba będzie zapłacić zryczałtowany w wysokości 10 proc. Ulga pozwala więc skorzystać z przywileju podatkowego już teraz, a w dłuższej perspektywie obniżyć podatek dochodowy z 32 lub 18 proc. do 10 proc.
Ponieważ DzęԾ w trzecim filarze jest dobrowolne, pieniądze można wycofać w każdej chwili. Trzeba się jednak liczyć z tym, że wówczas instytucja prowadząca konto emerytalne odprowadzi podatek Belki do fiskusa. Dodatkowo w przypadku IKZE pieniądze staną się z powrotem przychodem, który należy opodatkować według standardowych stawek.
Limity wpłat na IKE i IKZE w 2017 r.
Oszczędzający może posiadać jedno IKE i IKZE. Państwo narzuca maksymalne limity wpłat, jakich w ciągu roku można dokonać na rachunki. W przypadku IKE wpłata nie może przekroczyć trzykrotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. W roku 2017 przeciętne wynagrodzenie wynosi 4263 zł, czyli limitem jest kwota 12 789 zł.
Z kolei w przypadku IKZE limit wpłat nie może przekroczyć 1,2-krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia. Jest to zatem 5115,60 zł.
Gdzie założyć IKE i IKZE?
IKE i IKZE mogą być prowadzone przez banki, towarzystwa funduszy inwestycyjnych, zakłady ubezpieczeń, domy maklerskie i powszechne towarzystwa emerytalne (PTE). W zależności od podmiotu, który prowadzi rachunek, konta emerytalne mogą przybrać formę długoterminowej lokaty, inwestycji w fundusze czy też inwestycyjnej polisy na życie. W zależności od instytucji, za prowadzenie IKE lub IKZE mogą być pobierane dodatkowe opłaty – np. za zarządzanie.
Z danych opublikowanych przez Komisję Nadzoru Finansowego wynika, że na koniec czerwca 2017 roku z Indywidualnych Kont Emerytalnych korzystało 932 tys., a z IKZE 664 tys. osób. Najwięcej kont emerytalnych prowadzą zakłady ubezpieczeniowe i towarzystwa funduszy inwestycyjnych.
Komentarz partnera
W nagrodę za długoterminowe DzęԾ na IKE i IKZE ustawodawca oferuje znaczące korzyści podatkowe, które istotnie zwiększają końcową wartość inwestycji. Oba konta zwalniają oszczędzających z 19-proc. podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki), który standardowo płacimy od odsetek uzyskanych na lokacie w banku czy od zysku z funduszu inwestycyjnego.
Ile można zyskać? Wpłacając na IKE 300 zł miesięcznie, przez 30 lat i przy założeniu, że roczna stopa zwrotu wyniesie 3 proc., suma wpłat wyniesie 108 000 zł, a zysk (przed opodatkowaniem) 67 353,07 zł. Dzięki uldze zyskamy więc aż 12 797,08 zł (0,19x67 353,07) i łącznie zgromadzimy kwotę 175 353,07 zł.
IKZE dodatkowo daje możliwość odliczania wpłat dokonanych w danym roku kalendarzowym od podstawy opodatkowania. W zależności od tego, w którym progu podatkowym się znajdujemy, możemy zyskać od 18 do nawet 32 proc. wpłaconej kwoty. Jeśli wpłacimy na IKZE kwotę 5115,60 zł (ustawowy limit na 2017 r.), a nasz dochód jest opodatkowany według stawki 32 proc., to przy rozliczaniu PIT-u w przyszłym roku będziemy mogli odliczyć nawet 1636,99 zł. Natomiast na koniec inwestycji w IKZE będziemy musieli zapłacić 10 proc. podatek ryczałtowy od całej wypłacanej kwoty.
W komfortowej sytuacji są seniorzy, którzy mogą wykorzystać IKE i IKZE jako rodzaj „lokaty z bonusem podatkowym”. Osoby urodzone do 31 grudnia 1945 roku, które mogą wypłacić pieniądze z IKE z zachowaniem po zaledwie 3 latach dokonywania wpłat (standardowo jest to 5 lat). W przypadku IKZE osoby, które ukończyły 65 lat, uzyskają ulgę podatkową po 5 latach trwania inwestycji. A w międzyczasie mogą odliczać wpłaty w formularzu .
Dzięki IKE i IKZE możemy też zabezpieczyć przyszłość naszych bliskich. Właściciel konta sam wskazuje osobę lub osoby uprawnione, które w ustalonych przez niego proporcjach otrzymają oszczędności w przypadku jego śmierci. Pieniądze są dziedziczone bez postępowania spadkowego i nie są obciążone podatkiem od spadków i darowizn.
Grzegorz Drybała, ekspert ds. kluczowych klientów Union Investment TFI
