Gdy w wyszukiwarce Google wpiszemy fraz臋 鈥瀒le kosztuje 锄艂oto鈥�, otrzymamy dwa rodzaje odpowiedzi. Po pomini臋ciu link贸w sponsorowanych zobaczymy albo witryny diler贸w 锄艂ota, albo portale o tematyce finansowej. Oba 藕r贸d艂a podadz膮 zupe艂nie inne ceny. A to dlatego, 偶e tak naprawd臋 s膮 to dwa zupe艂nie inne rynki.
O ile bowiem w sensie ekonomicznym zasadne jest pisanie o 鈥瀝ynku 锄艂ota鈥� jako takim, to w praktyce istniej膮 zupe艂nie r贸偶ne segmenty tego rynku. Nas, inwestor贸w, bezpo艣rednio dotyczy liczba 锄艂otych sztabek i monet bulionowych dost臋pnych u polskich i europejskich diler贸w. Tutaj ka偶dy sprzedawca b臋dzie mia艂 swoj膮 cen臋, w zale偶no艣ci od aktualnego asortymentu oraz w艂asnej polityki sprzeda偶owej (tj. 偶膮danej mar偶y). Oczywi艣cie we wszelakich mennicach uncja 锄艂ota b臋dzie kosztowa艂a o kilka procent wi臋cej, ni偶 by to wynika艂o z notowa艅 gie艂dowych (o tych b臋dzie p贸藕niej). Tak samo jak benzyna na stacji paliw b臋dzie dro偶sza ni偶 w rafinerii. Tutaj w ramach mar偶y dilerskiej p艂acimy za koszty bicia, transportu, ubezpieczenia oraz funkcjonowania sklepu i jego zarobek. St膮d te偶 jednouncjowa sztabka b臋dzie zazwyczaj o kilka procent dro偶sza od tego, co zobaczymy w serwisach informacyjnych.
Ile kosztuje 锄艂oto?
Co w og贸le podaj膮 media finansowe jako 鈥瀋en臋 锄艂ota鈥�? Tu z regu艂y s膮 dwie mo偶liwo艣ci. Jedne serwisy mog膮 publikowa膰 kwotowania kontraktu na r贸偶nic臋 kursow膮 (CFD) dostarczanego przez jakiego艣 brokera foreksowego (w ko艅cu 锄艂oto to te偶 waluta, a jej cena to po prostu kurs XAU/USD). Jednak偶e szanuj膮cy si臋 portal o tematyce finansowo-ekonomicznej powinien podawa膰 notowania , kt贸ra jest g艂贸wnym centrum obrotu 鈥灣俹tem papierowym鈥�.
I tu pojawia si臋 kolejny istotny detal. Mia偶d偶膮ca wi臋kszo艣膰 inwestycyjnego (lub jak kto woli: spekulacyjnego) obrotu 锄艂otem tak naprawd臋 nie dotyczy samego 锄艂ota. Obraca si臋 kontraktami na 锄艂oto, kt贸re w zdecydowanej wi臋kszo艣ci (95% i wi臋cej) rozliczane s膮 tylko pieni臋偶nie, bez dostawy fizycznego metalu.
Owszem, te w razie czego jest dost臋pne w skarbcach nowojorskiej gie艂dy, gdyby jaki艣 inwestor za偶yczy艂by sobie fizycznego rozliczenia transakcji. Tyle 偶e wtedy musi wy艂o偶y膰 na st贸艂 r贸wnowarto艣膰 stu uncji 锄艂ota, bo taka jest specyfikacja kontraktu. Tajemnic膮 Poliszynela jest te偶 fakt, 偶e 锄艂ota faktycznie dost臋pnego w gie艂dowych skarbcach jest znacznie mniej, ni偶 wynosi wolumen obrotu 鈥瀙apierowym鈥� 锄艂otem. Teoretycznie mo偶e si臋 wi臋c przydarzy膰 taka sytuacja, 偶e gdy jaki艣 du偶y inwestor (lub grupa inwestor贸w) za偶膮da fizycznego rozliczenia nowojorskich kontrakt贸w, to nie dla wszystkich starczy kruszcu. W takim wypadku notowania kontrakt贸w zapewne znacz膮co by spad艂y (mo偶e nawet do zera), a fizyczne 锄艂oto by艂oby dost臋pne tylko po astronomicznych cenach.
Kontrakt kontraktowi nier贸wny
To jednak skrajna ewentualno艣膰. Przyj臋艂o si臋, 偶e za 鈥瀋en臋 锄艂ota鈥� na rynku finansowym rozumie si臋 notowania nowojorskich kontrakt贸w terminowych. Tylko kt贸rych kontrakt贸w? Na Comeksie w r贸wnoczesnym obrocie jest ok. 20 serii futures na 锄艂oto. Rzecz jasna handel skupia si臋 zwykle tylko na jednej serii, na kt贸rej otwarta jest najwi臋ksza liczba pozycji. To tzw. najaktywniejszy kontrakt. Na portalu 足智彩赛果 notowania takiego najaktywniejszego kontraktu s膮 podawane jako 鈥瀔urs 锄艂ota鈥�.
Ale wiele innych serwis贸w podaje notowania 鈥瀗ajbli偶szego kontraktu鈥�, czyli futures o najbli偶szym terminie wyga艣ni臋cia. Aktualnie (5.08.2024) takim kontraktem jest seria sierpniowa, na kt贸rej obr贸t prawie nie istnieje. Ponad 98% transakcji zachodzi na kontrakcie najaktywniejszym, jakim w momencie pisania tego artyku艂u by艂 kontrakt wygasaj膮cy w grudniu 2024 roku. Istotne przy tym jest to, 偶e w zale偶no艣ci od serii kontrakt贸w mo偶emy zobaczy膰 zupe艂nie inne ceny. I tak przyk艂adowo seria wrze艣niowa notowane jest po kursie 2418,40 USD za uncj臋, podczas gdy grudniowa 鈥瀋hodzi鈥� po 2448,90 USD/oz. R贸偶nica jest zatem niebagatelna i wynosi 30,50 USD na uncji.
Ta r贸偶nica nosi nazw臋 contango. Tak nazywana jest sytuacja, gdy kontrakt futures notowany jest wy偶ej od ceny spot 鈥� czyli instrument na rynku kasowym (tj. z dostaw膮 natychmiastow膮, zwykle znaczy to pojutrze). Contango dotyczy te偶 sytuacji, gdy p贸藕niej zapadaj膮ce serie kontrakt贸w notowane s膮 wy偶ej od serii wygasaj膮cych wcze艣niej. Obecne contango na rynku 锄艂ota jest do艣膰 du偶e. Sytuacja odwrotna 鈥� tj. ceny kolejnych serii kontrakt贸w by艂yby coraz ni偶sze 鈥� nazywa si臋 backwardation i na rynku 锄艂ota raczej si臋 nie zdarza. Jego wyst膮pienie mog艂oby 艣wiadczy膰 o obawach przed dost臋pno艣ci膮 fizycznego 锄艂ota w kr贸tkim terminie. Natomiast contango jest stanem naturalnym i wynika m.in. z koszt贸w finansowania i przechowywania kruszcu.
Inne ceny 锄艂ota
Drugim popularnym (zw艂aszcza kiedy艣) 藕r贸d艂em cen 锄艂ota jest Londy艅skie Stowarzyszenie Rynku Kruszc贸w (London Bullion Market Association). LBMA dwa razy dziennie podaje fixing cen 锄艂ota i srebra w dolarze ameryka艅skim, euro i funcie brytyjskim. Po tych cenach 锄艂oto za dolary wymieniaj膮 kopalnie i du偶e instytucje finansowe. Nie jest to wi臋c rynek dost臋pny dla inwestora indywidualnego, ale stanowi wiarygodny punkt odniesienia dla dziennej wyceny 锄艂ota oraz cen podawanych przez diler贸w.
W przypadku polskiego rynku dodatkowym utrudnieniem jest konieczno艣膰 przeliczenia 鈥瀏ie艂dowych鈥� notowa艅 锄艂ota na 锄艂otego. Tutaj te偶 istniej膮 dwa podej艣cia. Je艣li chcemy podawa膰 kurs 锄艂ota w PLN 鈥瀗a 偶ywo鈥�, to zwykle posi艂kujemy si臋 notowaniami kontrakt贸w terminowych oraz bie偶膮cego kursu EUR/PLN z rynku mi臋dzybankowego. Drug膮 mo偶liwo艣ci膮 jest podawanie cen raz dziennie w oparciu o poranny fixing LBMA oraz publikowany oko艂o po艂udnia kurs 艣redni dolara w Narodowym Banku Polskim. Ta druga cena b臋dzie bardziej 鈥瀠rz臋dowa鈥�, ale b臋dzie tylko jedna dziennie, podczas gdy notowania na rynku zmieniaj膮 si臋 w ka偶dej chwili i mog膮 si臋 istotnie r贸偶ni膰 w ci膮gu jednego dnia.
Waga a mar偶a
Wr贸膰my jednak do rynku detalicznego, czyli fizycznego 锄艂ota nabywanego przez inwestor贸w dysponuj膮cych portfelem liczonym maksymalnie w pojedynczych milionach 锄艂otych. Tutaj cena za gram b臋dzie mocno zale偶a艂a od tego, co kupujemy. Generalne zasada jest taka, 偶e im ni偶sza masa, tym wy偶sza mar偶a. To znaczy, 偶e za sztabk臋 jednogramow膮 zap艂acimy znacznie wi臋cej, ni偶 wynosi cena grama 锄艂ota na rynku gie艂dowym. Tak偶e w przypadku sztabek 2g, 5g czy 10 g mar偶a dilerska mo偶e by膰 stosunkowo wysoka.
Przyj臋艂o si臋 uwa偶a膰, 偶e prawdziwe zakupy inwestycyjne zaczynaj膮 si臋 od jednej uncji. W przypadku takich monet/sztabek konkurencja w mennicach jest najwi臋ksza i to one najcz臋艣ciej s膮 nabywane przez inwestor贸w indywidualnych. Dopiero gdy kto艣 dysponuje naprawd臋 grubym (a mo偶e lepiej napisa膰: ci臋偶kim) portfelem, to mo偶e si臋gn膮膰 bo wi臋ksze 鈥瀗omina艂y鈥�. Tutaj w grze pozostaj膮 ju偶 tylko sztabki o masie 50 g, 100 g, 250 g, 500 g i 鈥瀔ilobary鈥�. Te ostatnie to w tym momencie wydatek przes锄艂o 300 tysi臋cy 锄艂otych. W ten spos贸b r贸wnowarto艣膰 kawalerki zmie艣ci si臋 na d艂oni. No i w razie czego znacznie 艂atwiej ni偶 mieszkanie wywie藕膰 j膮 z kraju.