Na GPW w tym roku zadebiutowa艂y ju偶 m.in. Answear, Huuuge czy Pepco. We wtorek sw贸j debiut przeprowadzi艂a biotechnologiczna sp贸艂ka Poltreg. Wszystkie debiutuj膮ce sp贸艂ki 艂膮czy jeden cel, jakim jest pozyskanie kapita艂u. Jego przeznaczenie to ju偶 inna sprawa.
Debiut Poltregu jest dwunastym przeprowadzonym w tym roku. W kolejce czekaj膮 ju偶 deweloperski Murapol, Grupa Pracuj.pl czy bukmacherski STS Holding. Daje to szans臋 na poprawienie liczby debiut贸w w tym roku, ale mimo to wypada ona wci膮偶 niekorzystnie, je艣li spojrzymy na liczb臋 wycofa艅 z gie艂dy. To trend trwaj膮cy od kilku lat, kt贸ry sprawia, 偶e na GPW notowanych jest coraz mniej sp贸艂ek
Malej膮ca liczba sp贸艂ek
Jeszcze w 2015 roku wydawa艂o si臋, 偶e utrzymuj膮c trwaj膮cy od wielu lat proces, uda si臋 przekroczy膰 liczb臋 500 notowanych podmiot贸w na rynku g艂贸wnym. Niestety 487 okaza艂o si臋 maksymaln膮 liczb膮 sp贸艂ek notowan膮 w Warszawie. Kolejny rok powt贸rzy艂 t臋 liczb臋, jednak ju偶 zwiastowa艂 symptomy zmieniaj膮cego si臋 trendu, bowiem w 2016 roku liczba debiut贸w i wycofa艅 pierwszy raz si臋 zr贸wna艂a, a w kolejnym 2017 roku by艂a mniejsza pierwszy raz od 2003 roku.
Coraz mniej debiut贸w
Rok 2015 mo偶emy uzna膰 jako pocz膮tek procesu s艂abn膮cego zainteresowania wej艣ciem na gie艂d臋 przez sp贸艂ki, a na pewno zwi臋kszeniem skali delistingu, jak potocznie nazywamy wycofanie podmiotu z listy notowanych sp贸艂ek. Poprzednie trzy lata to rokrocznie tylko 7 debiut贸w przy ponad 3 razy wi臋kszej liczbie wycofa艅. Mimo 偶e ten rok to ju偶 12 debiut贸w, a by膰 mo偶e sko艅czy si臋 na 15 lub wi臋cej, to bez potwierdzenia tego w kolejnych latach z biegiem czasu b臋dziemy traktowa膰 2021 r. jako wyj膮tek przypadaj膮cy na czasy postcovidowego o偶ywienia. Natomiast wycofa艅 by艂o kilka znacz膮cych w ostatnich latach.
Z gie艂dy swoje najwi臋ksze sp贸艂ki w latach 2014-2018 (Synthos, Cersanit, Barlinek) 艣ci膮gn膮艂 najbogatszy Polak Micha艂 So艂owow. Nie ma te偶 ju偶 TVN, kt贸ry by艂 notowany do 2015 r. W poprzednim roku echem odbi艂o si臋 wycofanie Play przez francuski koncern Iliad, kt贸ry przej膮艂 firm臋. Czasami sp贸艂ka woli nie by膰 notowana, by 艂atwiej znale藕膰 inwestora strategicznego. Tak by艂o w przypadku operatora centr贸w danych sp贸艂ki Atman, kt贸ra zes锄艂a z GPW w 2020 r. R贸wnie偶 w ubieg艂ym roku, po 23 latach GPW opu艣ci艂 Orbis, kt贸ry w tym czasie da艂 zarobi膰 blisko 600 proc. W sumie w latach 2016-2021 zosta艂o 艣ci膮gni臋te 130 sp贸艂ek.
Koszty bycia publiczn膮 sp贸艂k膮
Powod贸w wycofania sp贸艂ki z listy notowa艅 mo偶e by膰 kilka. Zazwyczaj jest to decyzja najwi臋kszych akcjonariuszy, kt贸rzy przeprowadzaj膮c rachunek zysk贸w i strat, kalkuluj膮, czy op艂aca si臋 dalej spe艂nia膰 wymogi i obowi膮zki bycia sp贸艂k膮 publiczn膮. Bywa, 偶e sp贸艂ka ko艅czy sw贸j 偶ywot w wyniku og艂oszenia upad艂o艣ci, jak mia艂o to miejsce w przypadku Elektrobudowy.
Innym razem znikni臋cie sp贸艂ki z notowa艅 ma miejsce, kiedy nast臋puje tzw. odwrotne przej臋cie, czyli odsprzeda偶 gie艂dowej sp贸艂ce (najcz臋艣ciej z problemami) podmiotu spoza gie艂dy. Notowana sp贸艂ka jest jednak kupuj膮cym tylko formalnie. W praktyce w wyniku transakcji to udzia艂owcy sp贸艂ki
przejmowanej (spoza gie艂dy) otrzymuj膮 na tyle znacz膮c膮 liczb臋 udzia艂贸w w sp贸艂ce
gie艂dowej, 偶e uzyskuj膮 nad ni膮 kontrol臋. Zmienia si臋 nazwa i stary podmiot przestaje by膰 na li艣cie notowanych sp贸艂ek, a pojawia si臋 w to miejsce nowy. Nie wp艂ywa on jednak na liczb臋 notowanych sp贸艂ek, wi臋c jest to szczeg贸lny przyk艂ad. W ten spos贸b na GPW zadebiutowa艂 m.in. CD Projekt.
Sp贸艂ka publiczna, a wi臋c notowana na gie艂dzie, ma kilka obowi膮zk贸w, kt贸re rygorystycznie nale偶y przestrzega膰, a kt贸rych pilnuje organ nadzorczy, jakim w Polsce jest KNF.
To m.in. liczne obowi膮zki informacyjne zwi膮zane przede wszystkim z publikowaniem okresowych sprawozda艅 finansowych, kt贸re daj膮 bardzo du偶y wgl膮d w sytuacj臋 i spos贸b dzia艂alno艣ci, tak偶e dla konkurencji. To te偶 spore koszty, kt贸re trzeba ponosi膰, aby by膰 obecnym na gie艂dzie. Tegoroczny, jeden z najwi臋kszych debiut贸w producenta gier mobilnych Huuuge 辞辫颈别飞补箩膮肠测 na 1,67 mld 锄艂 kosztowa艂 firm臋 ok. 29 mln 锄艂 鈥� wynika ze sprawozdania sp贸艂ki. Ca艂y proces zwykle zamyka si臋 w okolicach 5 proc. prowizji za uplasowane akcje dla biura maklerskiego, kt贸re prowadzi tak膮 emisj臋.
To te偶 szereg innych koszt贸w jak promocja oferty, badanie sprawozda艅, us艂ugi PR, us艂ugi doradcze itp.
Bie偶膮cy rok podtrzymuje tendencj臋 wi臋kszej liczby wycofa艅 nad debiutami. Zosta艂 jeszcze nieco miesi膮c do zako艅czenia roku i prawdopodobnie kilka debiut贸w (Murapol, Grupa Pracuj.pl) uda si臋 przeprowadzi膰. Nie zmieni to jednak niekorzystnej statystyki. Poni偶ej przedstawiamy kilka wycofa艅, kt贸re odby艂y si臋 w bie偶膮cym roku.
Elektrobudowa to firma dobrze znana chyba wszystkim inwestorom. Niebywa艂y sukces i gwa艂towny wzrost kursu w zwi膮zku z kontraktem na udzia艂 w budowie elektrowni atomowej w Finlandii pozwoli艂 w w dwa lata zarobi膰 przes锄艂o 1000 proc. W szczycie notowa艅 w lipcu 2007 r. za akcj臋 p艂acono ponad 300 锄艂. Niestety dalsza historia to r贸wnia pochy艂a, a偶 do zostania sp贸艂k膮 groszow膮 og艂aszaj膮c膮 upad艂o艣膰. Ostania transakcja mia艂a miejsce 8 kwietnia, a za akcje p艂acono niespe艂na 0,44 锄艂.
Notowana na GPW od 1997 r. sp贸艂ka Kruszwica zosta艂a wycofana po udanym wezwaniu przeprowadzonym przez najwi臋kszego akcjonariusza, holenderski koncern Koninklijke Bunge. Jeden z najwi臋kszych w Europie producent贸w t艂uszcz贸w ro艣linnych ostatni raz by艂 notowany 26 lutego 2021 r.
Technologiczna sp贸艂ka oferuj膮ca klientom dost臋p do szybkiego internetu zosta艂a w ca艂o艣ci przej臋ta przez Cyfrowy Polsat. Uda艂o si臋 to, mimo porozumienia funduszy posiadaj膮cych ponad 20 proc. w akcjonariacie. Po zwi臋kszeniu ceny w wezwaniu i przeprowadzeniu wykupu w艂a艣ciciel podj膮艂 decyzj臋 o wycofaniu Netii z GPW. Ostatni膮 transakcj臋 notowanej od 2000 r. sp贸艂ki zawarto 29 lipca 2021 r.
Zajmuj膮cy si臋 outsourcingiem us艂ug Impel by艂 notowany na warszawskim parkiecie od 2003 r. Akcje zosta艂y wykupione r贸wnie偶 w wezwaniu og艂oszonym przez Nutit a.s. Ostatnim dniem notowa艅 by艂 3 marca 2021. Trzeba pami臋ta膰, 偶e to dopiero uchwa艂a podj臋ta przez zarz膮d GPW po wcze艣niejszej decyzji KNF wyra偶aj膮cej zgod臋 na wycofanie akcji sp贸艂ki z obrotu ko艅czy definitywnie jej udzia艂 w gie艂dowych notowaniach.
Polnord to z kolei firma, kt贸rej pocz膮tki si臋gaj膮 1977 roku. Dzia艂aj膮ca na rynku budowlanym sp贸艂ka zadebiutowa艂a w 1999 r. na GPW. Jej losy zwi膮zane przez lata z miliarderem Ryszardem Krauze ostatecznie doprowadzi艂y do przej臋cia sp贸艂ki prze w臋gierskiego dewelopera, wykup wszystkich akcji i 艣ci膮gni臋cie z gie艂dy. Ostatni raz akcjami obr贸cono 17 lutego 2021 r. Wycofanie z obrotu nast膮pi艂o 10 wrze艣nia.
Jeden z najwi臋kszych polskich deweloper贸w mieszkaniowych i generalny wykonawca debiutowa艂 na GPW w roku 2007. Jej za艂o偶yciel i g艂贸wny inwestor J贸zef Wojciechowski dokona艂 ostatecznie przymusowego wykupu i zdj膮艂 firm臋 z gie艂dy. Co ciekawe od momentu pojawienia si臋 na parkiecie, kurs w艂a艣ciwie tylko spada艂 i inwestycja w akcje dewelopera nie da艂a zarobi膰 jej akcjonariuszom. Ostatnie notowania odby艂y si臋 20 maja 2021 r.
To wycofanie akcji z obrotu wi膮偶e si臋 z ich umorzeniem. Bank Leszka Czarneckiego zosta艂 poddany procedurze przymusowej restrukturyzacji. Od wielu lat bank zmaga艂 si臋 niedoborem kapita艂u, a偶 w ko艅cu 31 grudnia ubieg艂ego roku Bankowy Fundusz Gwarancyjny podj膮艂 decyzj臋 o uzdrowieniu Idea Banku poprzez jego przymusowe przej臋cie przez Peako Bank. Pos锄艂y za nimi kolejne decyzje, mi臋dzy innymi ta wydana przez GPW o wykluczeniu z obrotu akcji banku. Ostatnim dniem notowa艅 by艂 31 grudnia 2020.
Energa jeszcze jest
Jeden z potentat贸w bran偶y energetycznej w Polsce, od kt贸rego przej臋cia rozpocz膮艂 si臋 proces budowy koncernu multienergetycznego przez PKN Orlen, co prawda jeszcze oficjalnie nie zosta艂 zdj臋ty z GPW, a jego akcje ca艂y czas s膮 notowane, jednak je艣li do niego dojdzie b臋dzie jednym z wi臋kszych delisting贸w ostatnich lat. Sprawa wycofania Energi z gie艂dy przeci膮ga si臋 z powodu sprzeciwu kilkunastu akcjonariuszy, w tym pe艂nomocnik贸w OFE oraz os贸b fizycznych. Decyzja walnego zgromadzenie Energi zdecydowa艂a 29 pa藕dziernika 2020 r. o wycofaniu akcji sp贸艂ki z obrotu gie艂dowego. Sprawa toczy si臋 w s膮dzie, kt贸ry wstrzyma艂 zako艅czenie procesu. Efektem ca艂ego zamieszania mo偶e by膰 zmiana ustawy w zakresie przepis贸w dotycz膮cych wezwania na akcje, o czym .
Zwijanie rynku
Do wymienionych "uciekinier贸w" z gie艂dy nale偶y doliczy膰 jeszcze: Talanx, Elemental Holding, Ceramik臋 Nowa Gala, PGS Software, Biuro Inwestycji Kapita艂owych, Auga Group, PGO, Partnerbud, Pem, Pragma Faktoring. To tak偶e sp贸艂ki kt贸re ostatecznie zosta艂y zdj臋te z listy notowa艅 po ich wcze艣niejszym zawieszeniu jak Peixin, Fenghua czy Cube.ITG.
Obecno艣膰 na publicznym rynku to z jednej strony spora renoma i szansa na dodatkowy kapita艂 od inwestor贸w, z drugiej to dodatkowe koszty, liczne obowi膮zki wynikaj膮ce z szeregi regulacji prawnych. Gdy spada atrakcyjno艣膰 rynku do pozyskiwania na nim kapita艂u, w艂a艣ciciele szukaj膮 innych 藕r贸de艂 finansowania w bankach, emituj膮c obligacje czy szukaj膮c inwestor贸w poza gie艂d膮. St膮d wynika efekt zwijania si臋 rynku, kt贸ry wydaj臋 si臋 mo偶e trwa膰 dalej, czego potwierdzeniem s膮 kolejne og艂aszane wykupy nawet du偶ych stabilnych firm jak Cyfrowy Polsat o kapitalizacji ponad 22 mld 锄艂 czy niezdecydowanie innych co do wej艣cia, jak w przypadku Canal Plus. Wspomnijmy te偶 histori臋 pojawienia si臋 na GPW paczkomatowego imperium InPostu, kt贸ry by艂 notowany niespe艂na 2 lata, a po delistingu, kilka lat p贸藕niej zadebiutowa艂 ponownie, ale tym razem na gie艂dzie Euronext w Amsterdamie.