���Dz�����

Jakość powietrza, jakim oddychamy, pozostawia wiele do życzenia. Jednym z rządowych pomysłów na walkę ze smogiem jest dofinansowanie wymiany pieców węglowych na bardziej ekologiczne źródła ogrzewania. Sprawdziliśmy, na jakie dopłaty aktualnie mogą liczyć mieszkańcy najbardziej zagrożonych miast w Polsce.  

Jedną z przyczyn powstawania smogu jest spalanie niskiej jakości paliw w przestarzałych piecach. Paląc między innymi węglem, emitujemy do powietrza zanieczyszczenia, które, przy wysokich stężeniach, bardzo negatywnie wpływają na zdrowie. W związku z rosnącym problemem smogu, rząd podjął działania promujące wykorzystanie bardziej ekologicznych pieców, przyjaznych środowisku i mieszkańcom. Zostały uruchomione środki na programy finansujące wymianę kotłów, które wdrażają poszczególne gminy i samorządy. Wielkość dofinansowania jest jednak różna i uzależniona od wielkości środków, którymi dysponują poszczególne miasta. Mieszkańcy mogą liczyć na dopłaty przeważnie w wysokości od 50 do 80 proc. kosztów kwalifikowanych, które obejmują zakup kotłów gazowych, elektrycznych czy urządzeń korzystających z odnawialnych źródeł energii.

Zakaz sprzedaży "kopciuchów"

1 października br. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe. Przewiduje ono restrykcje dla pieców produkowanych i instalowanych w Polsce o mocy nie większej niż 500 kW, czyli takich, jakie stosowane są w domowych kotłowniach czy małych i średnich zakładach. Rozporządzenie zakazuje również stosowania w konstrukcji kotłów rusztu awaryjnego oraz dodatkowo wskazuje graniczne wartości emisji pyłu, CO2 i gazowych zanieczyszczeń organicznych.

Jednocześnie został wprowadzony okres przejściowy dla kotłów wyprodukowanych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia. Piece wyprodukowane przed 1 października 2017 r. mogą zostać wprowadzone do obrotu i do użytkowania do końca czerwca 2018 r.

Wprowadzone zmiany mają na celu całkowitą eliminację kotłów na paliwa stałe, które nie będą miały najwyższej, piątej klasy parametrów emisyjnych, czyli "kopciuchów" nie spełniających podstawowych norm w zakresie emisji pyłu i innych szkodliwych związków. Jenak przekonanie mieszkańców do zmiany ogrzewania na bardziej ekologiczne nie byłoby możliwe bez zachęty finansowej w postaci dotacji, dzięki którym osoby wymieniające kotły mogą liczyć na częściowy zwrot poniesionych wydatków.  

Gminy walczą ze smogiem

Temat smogu powraca jak bumerang. Kolejny rok z rzędu słychać zachęty do wymiany systemów ogrzewania na mniej szkodliwe dla środowiska i zdrowia ludzkiego. Przyjrzeliśmy się programom dofinansowania do wymiany pieców.

– Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej nie posiada obecnie w swojej ofercie programów priorytetowych wspierających bezpośrednio działania osób fizycznych. Wsparcie indywidualnych projektów zostało przeniesione na szczebel regionalny. NFOŚiGW w ramach nowego programu Region przenosi środki na ten cel do wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW), które zawierają umowy z beneficjentami – podmiotami lub osobami realizującymi zadania na rzecz ochrony środowiska – potwierdza Sławomir Kmiecik, Dyrektor Rzecznik prasowy, Departament Promocji i Komunikacji Społecznej NFOŚiGW.

Wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej realizują w 2017 r. programy dotyczące niskiej emisji między innymi w Krakowie, Kielcach, �һ岹ń����u, Katowicach, Lublinie, Łodzi, Opolu, Poznaniu, �°��dz�ł����iu czy Warszawie.

�°��dz�ł����, jako jedno z miast walczących ze smogiem, przygotowało uchwałę „antysmogową”, zgodnie z którą od 1 lipca 2018 r. ma obowiązywać zakaz m.in. spalania węgla, drewna i odpadów węglowych. Oznacza to, że mieszkańcy ubiegający się o pozwolenie na użytkowanie instalacji grzewczych po tej dacie, będą zobowiązani do zainstalowania jedynie takich źródeł ciepła, które spełniają warunki uchwały. Natomiast osoby, które do tego czasu ogrzewały mieszkania starymi piecami, będą miały na ich likwidację 6 lat, czyli czas do 1 stycznia 2024 roku. Zainteresowani wymianą pieców mogą skorzystać z programu KAWKA. Przewiduje on dotację z budżetu miasta pokrywającą 70 proc. kosztów poniesionych na wymianę kotłów opalanych węglem. Dofinansowanie obejmuje m.in. koszt demontażu palenisk węglowych, koszt zakupu, montażu, wymiany lub modernizacji instalacji grzewczej wraz z grzejnikami, koszt zakupu i montażu kolektorów słonecznych czy koszt podłączenia do miejskiej sieci ciepłowniczej. Wnioski o udzielenie dotacji mieszkańcy mogą składać od dnia ogłoszenia naboru tj. do 29 września 2017 r. w Wydziale Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miejskiego �°��dz�ł����ia.

– �°��dz�ł���� chce również zinwentaryzować paleniska węglowe. Operacja rozpocznie się od obecnie rewitalizowanych najstarszych obszarów miasta – Przedmieście Oławskie. Jest również propozycja skierowana do nowych użytkowników, którzy podłączą się do sieci ciepłowniczej, aby dostali zachęcające zniżki na opłaty, nawet do 20 procent. W nowych obszarach miasta priorytetem ma być sieć gazowa. Przy sprzedaży miejskich lokali, �°��dz�ł���� będzie promować tych mieszkańców, którzy dokonali wcześniej bądź dokonają wymiany pieców – informuje Małgorzata Szafran, Wydział Komunikacji Społecznej Urzędu Miejskiego we �°��dz�ł����iu.

Mieszkańcy, którzy chcą skorzystać z programu KAWKA, muszą się śpieszyć. Będzie on bowiem funkcjonował wyłącznie do czerwca 2018 r. Po tym okresie �°��dz�ł���� planuje uruchomienie miejskiego programu dopłat do wymiany pieców KAWKA+, który zakłada możliwość otrzymania dopłat w wysokości do 70 proc., nie więcej jednak niż do 12 tys. zł.

Kolejnym miastem, które zachęca do wykorzystywania ekologicznych źródeł energii, jest ��������ó��, który oferuje mieszkańcom Program Ograniczania Niskiej Emisji dla Miasta Krakowa. W jego ramach można wykonać trwałą zmianę systemu ogrzewania opartego na paliwie stałym, polegającą na podłączeniu do miejskiej sieci ciepłowniczej, zainstalowaniu ogrzewania gazowego, elektrycznego, pompy ciepła bądź ogrzewania olejowego. Na rok 2017 r. została przewidziana dotacja w wysokości 80 procent kosztów kwalifikowanych, jednak z początkiem 2018 r. zostanie zmniejszona do 60 proc.

Dodatkowo ��������ó�� posiada Lokalny Program Osłonowy dla osób, które ponoszą zwiększone koszty grzewcze w związku ze zmianą systemu ogrzewania na proekologiczny. Mogą one starać się o dopłatę do rachunków wystawianych przez dostawcę ciepła pod warunkiem uzyskiwania dochodu nieprzekraczającego 3170 zł – w przypadku osoby samotnej oraz 2313 zł – przy wieloosobowym gospodarstwie domowym. Pomoc przyznawana jest raz w roku w formie zasiłku celowego, którego średnia wysokość na 2017 r. wynosi 1115 zł.

Z problemami smogu boryka się również Warszawa. – Władze, dostrzegając problem tzw. niskiej emisji, czynią starania zmierzające do całkowitego zaprzestania używania kotłów opalanych paliwami stałymi. (…) Finansowe wsparcie mogą otrzymać jednie te projekty, które łączą się z przyłączeniem do miejskiej sieci ciepłowniczej lub montażem kotła opalanego gazem. Warto przy tym podkreślić, że dofinansowanie udzielane jest nie tylko w przypadku podłączenia obiektu do sieci gazowej, ale również do instalacji zasilanej z przydomowego zbiornika. Pozwala to na wyeliminowanie spalania węgla nawet na obszarach, gdzie nie dociera sieć ciepłownicza i gazowa – informuje Tomasz Demiańczuk, Inspektor, Biuro Marketingu Urzędu Miasta St. Warszawy. Udzielane wsparcie nie może przekroczyć 75 proc. rzeczywistych kosztów realizacji inwestycji, co oznacza, że mieszkańcy Warszawy mogą liczyć na dofinansowanie w wysokości od 7 do 20 tys. Osoby, które planują przeprowadzenie inwestycji, na złożenie wniosku mają czas do 31 marca 2018 r. Dodatkowo trwają prace nad wdrożeniem zasady udzielania wsparcia w postaci dopłat do zwiększonych kosztów ogrzewania, skierowane do mieszkańców o niższym statusie dochodowym, którzy zdecydowali się na wymianę kotłów na urządzenia opalane paliwem gazowym lub podłączenie budynku do sieci ciepłowniczej.

Z puli dotacji z Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego mogą również korzystać mieszkańcy Zakopanego. Miasto zachęca do wzięcia udziału w programie „Wymień piec, póki są dotacje”. Mieszkańcy mogą liczyć na 350 zł. dofinansowania na każdy kilowat mocy nowego źródła ciepła (nie więcej niż 8 tys. zł), a także 80 zł za każdy metr kwadratowy ogrzewanej powierzchni w przypadku wymiany instalacji (nie więcej niż 6 tys. zł). Program, zgodnie z założeniami, będzie realizowany do 2020 r., choć w chwili obecnej mieszkańcy składający wnioski na dofinansowanie, są wpisywani na listę rezerwową.

Dla kogo dotacja?

Programy przygotowywane przez wojewódzkie fundusze określają beneficjentów, którzy mogą występować po środki na dofinansowanie wymiany ogrzewania. Dotacje są przewidziane dla:

• właścicieli lokali mieszkalnych lub nieruchomości o charakterze mieszkalnym tj. osób fizycznych, w tym prowadzących działalność gospodarczą w lokalu mieszkalnym,
• wspólnot mieszkaniowych, których członkowie korzystają z ciepła wytworzonego we wspólnej kotłowni,
• najemców lokali komunalnych.

Warunkiem uzyskania dofinansowania jest likwidacja wszystkich pieców węglowych i zakup proekologicznego urządzenia grzewczego. Dodatkowo jego wysokość nie jest związana z uzyskiwanym dochodem, a z powierzchnią faktycznie ogrzewaną likwidowanymi paleniskami i kotłami na paliwo stałe.

Osoby zainteresowane uzyskaniem dotacji w pierwszej kolejności powinny uzyskać informacje z gminy, czy posiada ona aktualnie środki finansowe na wymianę kotłów oraz jaki jest termin składania wniosków. Należy również pamiętać, aby do wniosku dołączyć dokument potwierdzając tytuł prawny do lokalu/nieruchomości wynikający z prawa własności lub użytkowania wieczystego oraz przedstawić koszty inwestycji po zrealizowaniu prac.

Ile kosztuje wojna ze smogiem?

Mieszkańcy miast zagrożonych smogiem chętnie korzystają z dotacji, co potwierdzają dane poszczególnych magistratów. Całkowita wartość projektu KAWKA realizowanego we �°��dz�ł����iu w latach 2014-16 wyniosła łącznie ok. 55 mln zł. Natomiast koszty działań antysmogowych na latach 2018-28 szacuje się na około 300 mln zł. Dzięki podjętym działaniom udało się zredukować liczbę lokali posiadających kotły węglowe. – Na początku lat 90. we �°��dz�ł����iu było ok. 80 tys. lokali opalanych węglem. Natomiast według spisu powszechnego GUS z 2011 r., było ich już ok. 33 tys. Każdego roku konsekwentnie eliminowane są kolejne paleniska węglowe. W 2016 r. zostało wymienionych 1750 pieców w ramach programu KAWKA oraz termomodernizacji – potwierdza Małgorzata Szafran, Wydział Komunikacji Społecznej, Urząd Miejski we �°��dz�ł����iu.

W Warszawie w okresie od grudnia 2016 r. do marca 2017 r. wpłynęło 399 wniosków o przyznanie tzw. ekodotacji na modernizację kotłowni, co przełożyło się na łączną sumę dofinansowania w wysokości 3,23 mln zł. Natomiast w Lublinie w ciągu ostatnich 3 lat udało się zlikwidować 228 pieców oraz kotłów, co wiązało się z wydatkami w wysokości 350 tys. zł jedynie w 2017 r.

Nie wszystkie miasta posiadają jednak środki na walkę ze smogiem. W niektórych samorządach środki na ten cel zostały już wyczerpane, w związku z czym mieszkańcy są odprawiani z kwitkiem. Taka sytuacja ma miejsce między innymi w Wałbrzychu. Obecnie osoby zainteresowane wymianą "kopciuchów" otrzymują informację, że w dniu 12 stycznia br. na sesji Rady Miejskiej Wałbrzycha została podjęta Uchwała nr XXXV/439/2017, która wstrzymuje nabór nowych wniosków z dniem 1 lutego 2017 r. Gmina informuje jednocześnie, że będzie poszukiwać możliwości pozyskania zewnętrznych środków finansowania, np. z programów unijnych.

Koniec roku dla gmin jest okresem ustalania budżetu na przyszły rok, w związku z czym nie wszystkie miasta na chwilę obecną są w stanie określić wysokość środków, jakie zostaną przeznaczone na walkę ze smogiem. Wiele programów zostanie przedłużonych, jednak należy pamiętać, że nie wszyscy mieszkańcy będą mogli skorzystać z pieniędzy budżetowych. Dofinansowania są bowiem udzielane do momentu wyczerpania zarezerwowanych na ten cel środków.  

Ź��ó��ł��: