Narodowy Bank Polski opublikowa艂 nowe dane o rynku bankomatowym w Polsce. Wynika z nich, 偶e w ostatnim kwartale 2024 roku spad艂a zar贸wno liczba, jak i warto艣膰 wyp艂at got贸wki dokonywanych w bankomatach. W analizowanym okresie Polacy dokonali 113,4 mln wyp艂at got贸wki, co stanowi prawie 5 proc. mniej ni偶 w kwarta艂 wcze艣niej. Spad艂a tak偶e warto艣膰 dokonanych wyp艂at 鈥� w tym przypadku o prawie 2 proc. kwarta艂 do kwarta艂u. 艁膮cznie wyp艂acili艣my z maszyn 104,9 mld 锄艂.
Z danych Narodowego Banku Polskiego wynika ponadto, 偶e w czwartym kwartale 2024 roku 艣rednio realizowano w jednym bankomacie 59,4 wyp艂at got贸wkowych. Dla por贸wnania kwarta艂 wcze艣niej by艂o to 62,3. Minimalnie wzros艂a natomiast 艣rednia warto艣膰 pojedynczej wyp艂aty got贸wkowej 鈥� w analizowanym okresie by艂o to 924,9 锄艂, czyli o 27,3 锄艂 wi臋cej ni偶 kwarta艂 wcze艣niej.
Wp艂aty na stabilnym poziomie
Nadal ch臋tnie korzystamy z urz膮dze艅 samoobs艂ugowych do sk艂adania depozyt贸w, czyli wp艂at got贸wki. Bank centralny podaje, 偶e w ostatnim kwartale minionego roku 艣rednio co pi膮ta transakcja dokonywana w bankomatach by艂a wp艂at膮 got贸wki. Wp艂aty stanowi艂y 18,7 proc. liczby wszystkich zarejestrowanych w bankomatach transakcji i w tym przypadku by艂o to o 0,8 proc. wi臋cej operacji ni偶 w trzecim kwartale 2024 roku.
W analizowanym okresie odnotowano 26,1 mln wp艂at got贸wkowych w urz膮dzeniach przyjmuj膮cych takie wp艂aty, czyli wi臋cej o 0,2 mln (0,6 proc.) w por贸wnaniu z III kw. 2024 r. Nieznaczenie spad艂a warto艣膰 wp艂at por贸wnuj膮c kwarta艂 do kwarta艂u (o 1 proc.). 艁膮cznie wp艂acili艣my do urz膮dze艅 samoobs艂ugowych 64,2 mld 锄艂, a 艣rednia warto艣膰 wp艂aty got贸wkowej w czwartym kwartale 2024 roku wynosi艂a 2 456 锄艂. Spadek wyni贸s艂 zatem 1,6 proc. wzgl臋dem poprzedniego kwarta艂u.
Ubywa bankomat贸w
Na koniec ubieg艂ego roku w Polsce funkcjonowa艂o 20 741 bankomat贸w. Por贸wnuj膮c kwarta艂 do kwarta艂u to spadek jedynie o 55 urz膮dze艅, ale je艣li spojrzymy na ko艅c贸wk臋 2023 roku, to ju偶 spadek jest znacznie wi臋kszy 鈥� ponad 1300 maszyn. W zestawieniu NBP za bankomat uwa偶ane s膮 zar贸wno tradycyjne bankomaty, jak i recyclery, czyli maszyny umo偶liwiaj膮ce wyp艂at臋 i wp艂at臋 got贸wki. Je艣li chodzi o same wp艂atomaty i recyclery, to na koniec roku dzia艂a艂o ich ju偶 12 011. To wzrost wzgl臋dem minionego kwarta艂u o 244 maszyny, ale spadek por贸wnuj膮c rok do roku o 29 urz膮dze艅.
Liczba bankomat贸w dost臋pnych na Polskim rynku charakteryzuje si臋 sezonowo艣ci膮. W okresach wakacji czy ferii zimowych niezale偶ni operatorzy wystawiaj膮 w kurortach dodatkowe urz膮dzenia mobilne pozwalaj膮ce na dokonywanie wp艂at i wyp艂at pieni臋dzy. Jest to wygodne dla konsument贸w, bo w wielu mniejszych miejscowo艣ciach nadal konieczne jest posiadanie got贸wki do zap艂aty za drobne zakupy na straganach czy prywatne parkingi. Gdy wakacje dobiegaj膮 ko艅ca, operatorzy demontuj膮 urz膮dzenia i st膮d mo偶na zaobserwowa膰 okresowe wahania liczby dost臋pnych w Polsce bankomat贸w.
W ci膮gu 7 lat sie膰 skurczy艂a si臋 o 2,5 tys. urz膮dze艅
Nie zmienia to jednak faktu, 偶e patrz膮c w d艂u偶szej perspektywie, liczba bankomat贸w ca艂y czas si臋 kurczy. Na przyk艂ad w 2018 roku by艂o ich a偶 o 2,5 tys. wi臋cej ni偶 obecnie. Wynika to zapewne z kilku czynnik贸w. Przede wszystkim bran偶a bankomatowa ma powa偶ne problemy z rentowno艣ci膮, kt贸re wynikaj膮 m.in. z niezmienianych od lat op艂at bankomatowych.
Od 15 lat stawka za wyp艂at臋 got贸wki kart膮 krajow膮, a od 2015 roku tak偶e przy u偶yciu kodu Blik (tzw. interchange bankomatowy), jak膮 p艂ac膮 VISA, Mastercard i Polski Standard P艂atno艣ci (Blik) operatorom bankomat贸w, praktycznie nie zmieni艂a si臋. To 鈥� jak informuje Euronet - doprowadzi艂o do sytuacji, w kt贸rej "krajowe wyp艂aty got贸wki realizowane s膮 przez operator贸w bankomat贸w w Polsce ponad dwukrotnie poni偶ej koszt贸w, jakie ponosz膮 oni w zwi膮zku z tak膮 us艂ug膮".
Niew膮tpliwie wp艂yw na taki stan rzeczy maj膮 te偶 zmieniaj膮ce si臋 preferencje klient贸w. Patrz膮c w d艂u偶szym horyzoncie czasu, stale ro艣nie liczba transakcji bezgot贸wkowych kartami. Ch臋tniej korzystamy z bankowo艣ci mobilnej i p艂acimy telefonami w sklepach. Z danych 足智彩赛果 wynika, 偶e liczba u偶ytkownik贸w aplikacji wynosi ju偶 24 mln 鈥� s膮 to osoby, kt贸re ch臋tnie si臋gaj膮 po bezgot贸wkowe rozwi膮zania p艂atnicze.
Operatorzy bankomat贸w chc膮 zmian w op艂atach
By膰 mo偶e pozytywnym impulsem dla rozwoju sieci bankomatowych b臋dzie post臋puj膮cy proces zmian formatu plac贸wek bankowych. Coraz wi臋cej instytucji decyduje si臋 na wdro偶enie modelu plac贸wki bezgot贸wkowej, w kt贸rej nie ma ju偶 tradycyjnych okienek kasowych. Takich plac贸wek dzia艂a ju偶 ponad 800 w Polsce. Poniewa偶 nie umo偶liwiaj膮 one wyp艂aty got贸wki w kasie, musz膮 zapewni膰 klientom inne rozwi膮zania. W efekcie instaluj膮 maszyny samoobs艂ugowe 鈥� bankomaty i wp艂atomaty.
O ile jednak w du偶ych miastach z dost臋pem do sieci terminali POS czy bankomat贸w nie ma wi臋kszego problemu, to w mniejszych miejscowo艣ciach zdarza si臋, 偶e brakuje bankomat贸w. Wydaje si臋 wi臋c, 偶e konieczna jest bran偶owa dyskusja, kt贸ra pogodzi艂aby interesy zar贸wno operator贸w kart (Visa, Mastercard) z w艂a艣cicielami bankomat贸w w zakresie stawek interchange. By膰 mo偶e zmiany op艂at da艂yby impuls do rozwoju sieci i zapewni艂y szerszy dost臋p do got贸wki konsumentom.