Chocia偶 sprawa dotyczy umowy zawartej przez KE z Pfizerem cztery lata temu, to wyrok mo偶e mie膰 istotne znaczenie na przys锄艂o艣膰. Przes膮dzi bowiem, w jakim stopniu KE musi by膰 w swoich dzia艂aniach transparentna.
Skarg臋 na KE do TSUE 锄艂o偶y艂 ameryka艅ski dziennik 鈥濶ew York Times鈥� i jego dziennikarka Matina Stevi, kt贸ra w 2022 r. bezskutecznie domaga艂a si臋 dost臋pu do rozm贸w, jakie von der Leyen prowadzi艂a z szefem Pfizera Albertem Bourl膮 na temat szczepionek. W ramach trzeciej umowy z tym ameryka艅skim koncernem, kt贸ra zosta艂a zawarta w maju 2021 r., KE zarezerwowa艂a 1,8 mln dawek szczepionki przeciwko Covid-19 dla wszystkich kraj贸w c锄艂onkowskich.
W艣r贸d brukselskich urz臋dnik贸w do dzisiaj panuje przekonanie, 偶e kontrakt ten by艂 jednym z najwi臋kszych sukces贸w pierwszej KE von der Leyen. Jak przekaza艂o w poniedzia艂ek dziennikarzom 藕r贸d艂o UE, Pfizer by艂 w tamtym czasie i prawdopodobnie nadal pozostaje jedyn膮 firm膮, mog膮c膮 zapewni膰 potrzebn膮 Europie liczb臋 dawek. Oferowa艂 te偶 szczepionk臋, kt贸r膮 mo偶na by艂o dopasowywa膰 do nowych wariant贸w wirusa. Inne koncerny nie mia艂y takich mo偶liwo艣ci, a naukowcy zapowiadali, 偶e konieczne b臋dzie powt贸rzenie szczepienia ze wzgl臋du na mutacj臋 wirusa.
鈥濲estem stronniczy, ale nadal uwa偶am, 偶e to by艂 wielki sukces, poniewa偶 do ko艅ca lata 2021 r. 70 proc. doros艂ych mieszka艅c贸w UE by艂a zaszczepiona鈥� - dowodzi艂 unijny urz臋dnik. Podkre艣la艂, 偶e KE mia艂a te偶 pe艂ne poparcie kraj贸w c锄艂onkowskich, z kt贸rymi pozostawa艂a w kontakcie.
Kontrowersje budzi jednak spos贸b, w jaki von der Leyen prowadzi艂a negocjacje handlowe z Bourl膮. W kwietniu 2021 r. prezes Pfizera w wywiadzie dla 鈥濶ew York Timesa鈥� powiedzia艂, 偶e mia艂 na tyle dobre relacje z przewodnicz膮c膮 KE, 偶e wymienia艂 wiadomo艣ci za po艣rednictwem SMS. Korespondentka dziennika wyst膮pi艂a wi臋c do KE o udost臋pnienie szczeg贸艂贸w rozm贸w, ale KE odm贸wi艂a. 脫wczesna wiceszefowa KE Viera Jourova zas艂ania艂a si臋 tym, 偶e komunikaty 鈥瀔r贸tkotrwa艂e i efemeryczne鈥� nie s膮 archiwizowane i nie wchodz膮 w zakres unijnych zasad przejrzysto艣ci w zakresie dost臋pu do dokument贸w. Tak te偶 KE broni艂a si臋 przed TSUE.
Wyrok w 艣rod臋 wyda S膮d UE, ni偶sza instancja TSUE.
Z Brukseli Magdalena Cedro (PAP)
mce/ mal/